Shell heeft een vergunning aangevraagd om te boren naar aardwarmte voor haar klanten. Daarbij wordt ook de ondergrond in de regio Rotterdam in kaart gebracht. Zuid-Holland heeft een hoog potentieel voor aardwarmte, een duurzame warmtebron voor huizen, kantoren, industrie en glastuinbouw.
Net als wind- en zonne-energie produceert aardwarmte nauwelijks CO2 of milieuvervuiling en kan het op termijn voortbestaan zonder subsidies. Aardwarmte speelt ook in onze regio, o.a. met Wayland.
Energiemix van nu en later
Het realiseren van energiebesparingen is een van de grootste doelen uit het klimaatakkoord. Maar mede vanwege de grootschalige industrie, intensieve landbouw en transportsector blijft de energiebehoefte ook na alle besparingen nog groot.
De huidige energiemix bestaat vooral uit fossiele brandstoffen zoals steenkool, olie en aardgas. De schoonste is aardgas, zowel wat betreft de CO2-uitstoot als de milieuvervuiling. Vandaar dat onze buurlanden aardgas beschouwen als transitiebrandstof.
De meer duurzame variant van aardgas is 'groen' gas, gemaakt van biogas uit slib, mest, suikerbietresten en gft-afval. Dat maakt onderdeel uit van de toekomstige energiemix, samen met windmolens, zonnepanelen, aardwarmte, warmte-koudeopslag, CO2-hergebruik (bij staal en chemie) en waterstof.
Waterstof kan duurzaam worden opgewekt uit wind en zon. Maar ook uit gas, zolang dat nodig is. Waterstof is geschikt voor elektrische (vracht)auto’s, vliegtuigen en voor industrie die werkt met hoge temperaturen. Waterstof kan elders worden opgewekt, bijvoorbeeld in het zonnige Zuid-Europa of Afrika en naar ons land komen per schip of pijpleiding. Net als aardgas.
Ons aardgasnet is geschikt te maken voor waterstof. In Rozenburg start een proef met waterstof voor blokverwarming. Tata Steel, na de kolencentrale in de Eemshaven de tweede CO2-producent in ons land, gaat een waterstoffabriek bouwen. Waterstof is nu nog relatief duur, maar dat gold eerder ook voor windmolens en zonnepanelen. De Olympische Spelen in Japan van 2020 draaien volledig op waterstof: de ultieme showcase.
En biomassa?
De oorspronkelijke gedachte achter biomassa is de claim van CO2-neutraliteit. Wat je verbrandt, groeit weer aan. Dat klinkt simpel, maar de werkelijkheid ligt heel wat genuanceerder.
Verbranding van houtachtige biomassa produceert ongeveer evenveel CO2-uitstoot als kolen en veel meer dan aardgas. Verder is extra energie en CO2-uitstoot nodig voor het benodigde drogingsproces van houtachtige biomassa en de onophoudelijke stroom van vrachtwagens voor alle vervoer. Alleen al daardoor is de geclaimde CO2-neutraliteit een fictie.
De looptijd van de subsidies speelt een grote rol. Want na 12 jaar subsidie stopt het verdienmodel en de biomasssacentrale. In die periode is wel een enorme hoeveelheid CO2 in de atmosfeer geblazen, maar de beoogde CO2-besparing door volledige hergroei kan (tientallen) jaren meer tijd kosten. Op de korte termijn verhoogt biomassa de CO2-uitstoot en dat is in strijd met de rechterlijke uitspraak in het recente Urgenda-proces, waarbij de CO2-uitstoot eind 2020 al 25% lager moet zijn dan in 1990.
Is er iemand met jonge (klein)kinderen die werkelijk verwacht dat de zeespiegel minder gaat stijgen door een boekhoudkundig truc met ‘CO2-neutraliteit’? Je zal maar wonen in de diepst gelegen polder van Nederland!
En dan hebben we het nog niet gehad over alle bijbehorende stank en luchtvervuiling, waaronder het schadelijke fijnstof en NOx. Biomassa verbranden is de slechtste vorm van hergebruik en kent 'winnaars en verliezers' in Waddinxveen. Het is om meerdere redenen een verkeerde afslag naar een CO2-armere kringloopsamenleving.
Kringloopsamenleving
In de benodigde kringloopsamenleving wordt afval omgezet in grondstof. Denk bijvoorbeeld aan het voeren van kippen met (eet)afval. Juist grootschalige kippenfarms importeren soja uit Brazilië als kippenvoedsel, met alle schadelijke gevolgen voor het klimaat en milieu. De meest duurzame kippenfarm (energieneutraal, fijnstofarm, zonder verhoogd risico op longontstekingen) maakt juist weer gebru
ik van die oude voedselkringloop én is een commercieel succes.
En mest? Dat werd vroeger gebruikt voor de landbouwgrond. De grootschalige landbouw gebruikt vooral kunstmest. Terwijl er een permanent mestoverschot is? Bovendien bedreigt het grootschalig gebruik van kunstmest de biodiversiteit.
Een van de grootste energieverbruikers van ons land staat in Zeeland: de kunstmestfabriek in Sluiskil. Is het de hoogste tijd voor een nieuwe kringloop door biomassa en dierlijke mest geschikt te maken als vervanger van kunstmest in de landbouw en glastuinbouw?
Glastuinbouw en Wayland
De glastuinbouw is enorm energie-intensief en werkt daarom al langere tijd aan energiebesparingen van circa 50% per eenheid product vanaf 1990. Die besparingen zijn echter (deels) tenietgedaan door volumegroei, ook in onze omgeving. De glastuinbouw beseft dat haar voortbestaan afhankelijk is van duurzame energie en is mede daarom de aanjager van aardwarmteprojecten in Zuid-Holland.
Naast projectontwikkelaar van Glasparel is Wayland ook actief op het gebied van aardwarmte met o.a. een proefboring. Gaat Wayland kiezen voor de toekomst als een ‘duurzame Shell’ in onze regio? Of toch voor het verleden als de ‘fossiele Shell’, die vooral energie haalt uit de verbranding van (fossiele) biomassa?