Hoe zien de ongelijkheid en bestuurlijk Nederland er nu uit? Wie lijden daaronder? En wat valt daaraan te doen?

Neem vooral een flinke bak koffie of thee, want het onderstaande (verre van volledige) overzicht is behoorlijk uitgebreid.

De opsomming gaat verder in het overzichtartikel over de toestand van de huidige en toekomstige leefomgeving en de zieke gezondheidszorg. Die twee onderwerpen hangen ook nog eens nauw samen.

Ongelijkheid

•  1% van de huishoudens heeft 26% van al het vermogen.
• 10% van de huishoudens heeft 60% van al het vermogen.
  • zonder de verlaging van het erfrecht voor grote vermogens door Rutte I in 2011 zou deze belasting nu het dubbele hebben opgebracht voor de hele samenleving.
• 25% van de huishoudens hebben een schuld:
  • Zonder maatregelen stijgt het aantal mensen dat leeft onder de armoedegrens de komende jaren naar 1 miljoen. Een kwart daarvan zijn kinderen.
  • De armoede is structureel, maar de overheid weigert armoede structureel aan te pakken.
  • Al meer dan 10 jaar is de voedselbank de snelst groeiende bank.
  • Het Rode Kruis deelt voedselpakketten uit.
  • Het Leger des Heils zag in 2022 een stijging van 25% bij de dak- en thuislozen;  bij jongeren van 18 tot 22 jaar was dat 50%.

• Wonen: hoge huren en woningtekorten door o.a. meer verhuur aan toeristen, expats en buitenlandse studenten.
• Werken: uitbuiting.
• Opleiding: scheefgroei, tekort aan docenten.
  
• Zorg: tekorten, wachtlijsten, eigen bijdragen, afname vergoedingen.
• Huidige en toekomstige leefomgeving: afname in kwaliteit en kwantiteit.

Hoe staat het met de rechtsstaat?

Overheden overtreden dagelijks de wet en zelfs de grondwet.

• Grondwet Artikel 1: institutionele discriminatie bij uitvoeringsorganisaties, politie en leger.
  • Opvallend veel toeslagenslachtoffers hebben een dubbel paspoort.
  • Een op te richten moslimschool wordt in de gemeente Westland jarenlang politiek onrechtmatig tegengewerkt.
  • Terwijl elders reformatorische scholen met ingrijpende homodiscriminatie zachtaardig worden behandeld en in eerste instantie zelfs worden verdedigd door politici?
  • Nazisme op de Koninklijke Militaire Academie, waar de toekomstige legerleiding wordt opgeleid.
  • Voortdurende barbaarse ontgroeningrituelen door de toekomstige topmensen van bedrijven en instellingen bij gesubsidieerde studentenverenigingen van universiteiten.

• Artikel 9: ondermijning van het recht op betogingen.
  • Intimiderende tractoren bij talloze boerenbetogingen uit eigenbelang (gesponsord door de in het parlement verankerde agribusiness) krijgen vanaf 2020 jarenlang letterlijk en figuurlijk alle ruimte op talloze snelwegen, ondanks de grootschalige overlast voor veel inwoners en bedrijven.
  • Maar geweldloze klimaatdemonstraties in het algemeen belang op de Utrechtse Baan (dat is geen snelweg) en vliegvelden worden in 2023 vanwege de overlast hard aangepakt door politie en justitie. Dat resulteert in taakstraffen en intimiderende waarschuwingsbrieven, zelfs aan personen die niet hebben deelgenomen.
   
• Artikel 10: illegale inbreuk op de privacy van inwoners bij o.a. toeslagouders, uitkeringsgerechtigden en de familie (!) van geweldloze klimaatbetogers.

• Artikel 11: de regering houdt structureel en illegaal informatie achter.
  • En minacht de rechtsstaat met de betaling van de door de rechter opgelegde boetes om de rol van de overheid bij de mondkapjesoplichting te kunnen blijven verbergen.
  • Liegen in het parlement en naar de inwoners is onderdeel geworden van de dagelijkse politieke bedrijfsvoering.
  • Net als het illegaal achterhouden, maskeren of laten verdwijnen van dossiers en berichten.
  • De grondwettelijke controlefunctie van het parlement en toezichthouders wordt zo voortdurend en actief ondermijnd.

Uitgeholde uitvoeringsorganisaties

Middels bezuinigingen, regelgeving en verwaarlozing zijn essentiële uitvoeringsorganisaties, waaronder de arbeids-, voedsel- en milieu(controle)diensten, UWV en de Belastingdienst ernstig aangetast.

Daardoor stijgt het aantal uitvoeringsfouten en worden de pijnlijke gevolgen van politieke besluiten, met soms zelfs doden en gewonden, pas in een (te) laat stadium zichtbaar.

• Maandelijks worden 300.000 telefoontjes van inwoners niet verwerkt. Dat geldt ook voor bezwaarschriften, zodat inwoners zich niet kunnen verdedigen tegen onrechtmatige aantijgingen.
• Zelfs bij de rechter houdt de Belastingdienst herhaaldelijk illegaal informatie achter.
• En hanteert onrealistische beslistermijnen, aldus de Raad van State, die politici verwijt daarvoor bewust te hebben gekozen.
• De fiscale fraudebestrijding loopt achter. Bedrijven worden sinds Rutte I niet of nauwelijks meer gecontroleerd: op papier van 1 keer per 5 jaar naar 1 keer per 25 jaar.
• Inmiddels loopt volgens het NRC minimaal 20% (ruim €70 miljard) van de jaarlijkse inning van belastinggeld gevaar en daarmee ook de continuïteit van de samenleving.

Scha(n)delijke samenwerking met bedrijven om publiek geld

Nederlandse ambassades werden eerder opgedragen om buitenlandse bedrijven te stimuleren om belasting te ontwijken via Nederland. 

• Gemiste belastinginkomsten hier 17 miljard, elders 60 miljard (Tax Justice).
• De rest betaalt wel mee aan de overheidsrekeningen voor de alsmaar stijgende maatschappelijke kosten voor o.a. natuur en klimaat, mede veroorzaakt door belastingontduikende bedrijven.

Vriendjespolitiek?

Overheden sluiten geheime (vestigings)deals met bedrijven over subsidies, groene stroom, belastingkortingen en hun rechtspositie (o.a. NAM, Shell, Google, Microsoft). 

In Waddinxveen bestaat een jarenlange samenwerking van de gemeente met de biomassabedrijven Wagro en Wayland. Bij biomassa gaat het om het binnenhalen van ruim 160 miljoen stooksubsidie. 

Daarnaast helpt de gemeente afvalbedrijf Wagro om in omvang te verdubbelen. Wayland krijgt al 10 jaar grote ontwikkelprojecten toegewezen, waarmee Waddinxveen wordt volgebouwd.  

Het gebrek aan bestuurlijke openheid gaat ten koste van de krappe ruimte (overal verschijnen kassen en enorme blokkendozen van grote bedrijven), beperkt de concurrentie en werkt machtsmisbruik en voorkeursbehandeling in de hand.

Grote (fossiele) bedrijven krijgen voorrang

• Waaronder chemiebedrijven: grenswaarden gevaarlijke stoffen.
• Schiphol / KLM: lawaai, gif, vervuiling, CO2-uitstoot.
• Gokbedrijven, ook die van de overheid, krijgen alle ruimte om hun winsten te maximeren dankzij een stijging bijna 500.000 nieuwe (legale) gokkers.
  • En dus ook meer gokverslaafden, die vervolgens met publiek geld worden behandeld.
    

• Sinds de val van het kabinet is er geen geld meer voor het uitbetalen van de energietoeslag aan de rechthebbende kwetsbare huishoudens.
• Maatregelen om de armoede structureel te bestrijden liggen stil; de focus ligt al jaren op wat tijdelijke maatregelen, die bovendien deels averechts uitpakken.

Onrecht zorgt voor meer ongelijkheid

• En van de slachtoffers van de overstromingen in Limburg, van verzakte woningen langs het Twente-kanaal en van de uitbraak van Q-koorts met circa 100 doden en 5.000 slachtoffers.

• En door een wirwar aan lokale, vaak tijdelijke en complexe hulpregelingen tegen hoge uitvoeringskosten met lage steunbedragen en veel belemmerende verplichtingen.
• Bezuinigingen op sociale werkplaatsen helpen zeker niet.

Publiek geld verdwijnt in de verkeerde zakken

• En dat gebeurt mogelijk weer in 2024 met een kostenpost van 1,2 miljard.
• Daarvan gaat circa 600 mln naar diesel, naar de (zakelijke) veelrijder.
• Deze fossiele ‘subsidie’ kan beter gebruikt worden om (met bijvoorbeeld een hogere algemene heffingskorting tot een bepaald inkomen) alleen de lage en middeninkomens te steunen. Dat was toch het oorspronkelijke politieke doel?

• Oostenrijk doet dat wel en verhoogt deze heffingen nog verder.

• Waarom ontvingen mensen met een vast energiecontract met lage prijzen eind 2022 via de energiebedrijven toch de energiesteun van tweemaal €190?
• Circa een derde van de rechtmatige (kwetsbare) huishoudens ontvangt geen eenmalige energietoeslag door hoge administratieve drempels en wantrouwen in de overheid.

Gelijke rechten voor iedereen?

• De toegang tot het recht is afgenomen bij de meest kwetsbaren, waaronder toeslagenouders en andere kwetsbare inwoners, die (deels) afhankelijk zijn van de overheid.
• Daarnaast gelden voortdurende bezuinigingen op de sociale advocatuur.
• De Raad van State heeft jarenlang als ‘stempelautomaat’ gediend voor de overheid. Dit hoogste rechtcollege voor de overheid vertrouwde in de toeslagenaffaire blindelings op een correct overheidsoptreden, ongeacht alle gerede twijfel van het tegendeel.  

• Dit speelt ook in Waddinxveen, de stad met relatief de grootste woningtoename in Zuid-Holland. Het toch al lage percentage sociale woningen is verder gedaald sinds de nieuwe wijk Triangel met duizenden dure woningen.
• Door deze bestuurlijke selectie op inkomen draaien andere gemeentes juist meer op voor sociale woningbouw en de bijhorende sociale voorzieningen.
• Grootschalige grondspeculatie door (bouw)bedrijven met lobbyisten in het parlement maken nieuwe woningen onnodig duur in o.a. in de Zuidplaspolder (Vijfde Dorp). 
• In de 'woningmarkt' krijgen huurders veel minder subsidies en belastingvoordelen dan de (met schulden volgeladen) eigenwoningbezitters.
  

Gedrag

En last but not least: politici en anderen die in het parlement en via ‘sociale’ media inwoners tegen elkaar opzetten met haatzaaien, extremisme, halve waarheden, leugens en complotverhalen vormen een rechtstreekse bedreiging voor de veiligheid van journalisten, politici, inwoners en de democratische rechtsstaat.

Hoe nu verder?

In een poging om de lezer wat op te beuren na zoveel treurnis: lees hier wat concreet aan deze problemen gedaan kan worden.