Anders dan de overheid wil doen overkomen blijkt vliegen een veel grotere schadepost voor het klimaat. En dat geldt ook voor heel Nederland.
Volgens de emissieautoriteit veroorzaakt Schiphol 2,6 Mton CO2 per jaar. De satellieten van Climate Trace monitoren de hele aarde in detail. Die meten een vier keer zo hoge uitstoot van Schiphol: 10 Mton in 2024.
Daar komt nog zo’n 2 Mton bij van de andere grote vliegvelden van Schiphol in Rotterdam en Eindhoven.
De grootste uitstoter is Tata Steel. Volgens de emissieautoriteit zou het sluiten van dit bedrijf bijna 6 Mton besparing opleveren. In werkelijkheid produceerde Tata Steel volgens de metingen van Climate Trace ruim 15 Mton CO2 in 2024.
Nederlandse CO2-uitstoot is structureel veel hoger
De Nederlandse overheid blijkt al jarenlang de CO2-uitstoot structureel te onderschatten in alle rapportages. In het geval van Schiphol is creatief boekhouden de oorzaak. Dat is een gevolg van de politieke keuze om alle overlast op papier kunstmatig veel lager te houden, zodat vliegen onbegrensd kan doorgroeien.
Zwarte lijn: vanaf 2021 gemeten door Climate Trace
Maar ook de landelijke uitstoot blijkt fors hoger dan officieel gerapporteerd. Volgens het CBS was de CO2-uitstoot in 2024 ruim 144 Mton. Volgens de metingen was dat echter 196 Mton, een derde meer. En dat gebeurt jaarlijks: in 2021 170 versus 223 Mton, in 2022 157 versus 209 Mton en in 2023 146 versus 196 Mton.
De overheid moet dus geen 43 Mton, maar 93 Mton CO2 gaan besparen tot 2030. En dat gaat op deze korte termijn alleen lukken met grootschalige maatregelen. Hoe dan?
CO2-besparen met de Top 2
Het sluiten van Tata Steel levert al 15 Mton op. Nederland gebruikt maar 5% van de producten van Tata Steel, de rest gaat over de grens maar de vervuiling blijft hier. Er ligt een alternatief plan ‘Wijkerduin’ klaar voor die locatie en de werknemers, die elders hard(er) nodig zijn.
Verder kan het aantal passagiers en vluchten terug naar circa 30%. Want vliegen is geen essentiële voorziening, maar een luxeproduct voor een relatief kleine groep inwoners.
Een derde van de 67 miljoen passagiers zijn overstappers uit het buitenland en dat aantal kan zonder problemen fors omlaag. Dat geldt ook voor het aantal zakelijke reizen. Want die zouden naar eigen zeggen sinds corona toch veel meer gaan videovergaderen? Het is de hoogste tijd om die belofte alsnog in te vullen.
De meeste vluchten zijn korte zaken- en vakantietripjes binnen Europa en daar bestaan alternatieven voor. Slechts 10% van de bevolking is verantwoordelijk voor de helft van alle vluchten. Deze veelvliegers aanpakken kan bijvoorbeeld met een jaarlijks niet-overdraagbaar vliegkilometerbudget per volwassene. Op = op! Niet-vliegers verbruiken veel minder CO2 en mogen dat jaarlijkse budget verrekenen met bijvoorbeeld hun energierekening of met de toekomstige CO2-heffing op hun autokilometers.
Schiphol en KLM kosten de belastingbetaler alleen deze eeuw al tientallen miljarden. In 2021 werd voor de tiende keer in 100 jaar een KLM-faillissement voorkomen met belastinggeld. Ook nu gaat overheidsbedrijf Schiphol weer miljarden ‘investeren’ in klimaatopwarming.
Vanzelfsprekend moeten alle fossiele vliegsubsidies verdwijnen. Te beginnen met het belasten van kerosine en vliegtickets. Aangevuld met een serieuze CO2-heffing over alle vliegdiensten, zeker nu overduidelijk is dat vliegen de op een na schadelijkste activiteit in Nederland is.
Meer CO2-besparingen mogelijk bij andere grootvervuilers
Een andere mogelijkheid ligt bij de chemische industrie. Dat is een grotere CO2-producent dan Tata Steel en beide sectoren zijn bovendien grootverbruikers van schaars schoon water. Zitten we als maatschappij echt te wachten op de PFAS-producent Chemours? Of op kunstmestfabrikant Yara, die in haar eentje jaarlijks 5% van het nationale aardgasverbruik omzet in kunstmest, waarmee de bodem verder wordt uitgeput?
De intensieve veehouderij kan met alle CO2-, methaan- en stikstof/ammoniak-uitstoot en de bijkomende milieuproblemen een grote bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door over te stappen op een andere bedrijfsvoering met veel minder stikstof-, methaan- en ammoniakuitstoot. Zonder kunstmest en een overdaad aan stikstof verbetert de grondkwaliteit en de leefomgeving. Minder melkopbrengsten door minder koeien samen met veel minder kosten zorgen voor een goed verdienmodel. En de koeien blijven langer gezond, aldus de ervaringen van deze prijswinnende boer.
Andere sectoren voor grote CO2-besparingen zijn bijvoorbeeld de transportsector, de bebouwde omgeving, de glastuinbouw en kolen- en biomassacentrales.
Meer dan alleen klimaatwinst
Tata Steel en Schiphol zijn tevens de twee grootste stikstofoxideproducenten, gevolgd door de chemische (petro)industrie.
Verder zijn bovengenoemde bedrijven verantwoordelijk voor andere vormen van overlast, zoals lawaai, ernstige milieuvervuiling en gezondheidsschade door o.a. gif en luchtvervuiling.
De maatschappelijke kosten daarvan bedragen minimaal 7 miljard per jaar. En dat is exclusief de PFAS-schade en miljarden aan fossiele en andere subsidies.
Het is de hoogste tijd om echte keuzes te maken over welke activiteiten we in welke mate in Nederland willen hebben. Dat vraagt om competente politici die bereid zij om een visie te ontwikkelen voor de korte en lange termijn en deze ook standvastig te implementeren. Kortom, een betrouwbare en deskundige overheid, die we al lang niet meer hebben mogen ervaren. Nederland en onze (klein)kinderen zijn het waard!
